Panik Bozukluk ve Panik Ataklar: Fark Nedir? Nasıl Başa Çıkılır?

Kalbiniz aniden hızla çarpmaya başlıyor, nefesiniz kesiliyor, belki elleriniz titriyor ve sanki boğazınızda bir yumru var gibi hissediyorsunuz. Bu beden duyumlarını deneyimlemek , panik bozukluk olarak bilinen yaygın bir sorunun belirtileri olabilir. Bu duyumlar tekrar tekrar yaşandığında ve günlük hayatımızı etkilemeye başladığında neler yapmalıyız?  Bu blog yazısında, panik bozukluğu hakkında daha fazla bilgi edinebilir, semptomları tanıyabilir ve tedavi seçenekleri hakkında bilgi edinebilirsiniz.

Panik Atak Nedir?

Panik ataklar, beklenmedik anlarda ortaya çıkan ve yoğun korku ile karakterize olan ani fırtınalardır diyebiliriz. Bu fırtınalar sırasında kalp çarpıntısı, nefes darlığı, terleme, titreme ve baş dönmesi gibi birçok fiziksel semptom yaşayabilirsiniz. Panik ataklar o kadar şiddetli olabilir ki, kalp krizi geçirdiğinizi veya öleceğinizi düşünebilirsiniz.

Panik Ataklar;

• Ani ve beklenmedik bir şekilde ortaya çıkan, yoğun korku ve endişe ile karakterize bir durumdur.
• Kalp çarpıntısı, nefes darlığı, terleme, titreme, baş dönmesi, mide bulantısı gibi fiziksel semptomlar görülebilir.
• Kişi, sanki ölecekmiş veya kontrolünü kaybedecekmiş gibi hissedebilir.
• Dakikalar içinde başlayıp, genellikle 5-15 dakika içinde kendiliğinden geçebilir.
• Tek seferlik yaşanabilir veya tekrarlayabilir.

Panik Bozukluk Nedir?

Panik bozukluk, tekrarlayan panik ataklar yaşama ve bu ataklar nedeniyle yoğun endişe ve korku duyma durumudur. Panik bozukluğu yaşayan kişiler, bir sonraki panik atağın ne zaman ve nerede yaşanacağını bilemediklerinden dolayı sürekli bir endişe ve kaygı hali yaşayabilirler. Zaman zaman bu kaygı hali bile panik atakları doğurabiliyor. Bu durum, günlük hayatlarını olumsuz etkileyebilir, iş, aile ve sosyal ilişkilerini zorlaştırabilir.

Panik Bozukluk;

• Tekrarlayan panik ataklar yaşama ve bu ataklar nedeniyle yoğun endişe ve korku duyma durumudur.
• Kişi, bir sonraki panik atak ne zaman ve nerede yaşanacağını sürekli endişe ettiği için tetikleyicilerden kaçınmaya başlar.
• Bu durum, günlük hayatı, iş, aile ve sosyal ilişkileri olumsuz etkileyebilir.
• Tedavi edilmezse kronikleşebilir.

Panik Atak ile Panik Bozukluk Arasındaki Fark Nedir?

Panik atak tek seferlik yaşanabilirken, panik bozukluğunda tekrarlayan panik ataklar görülür. Panik atak sırasında korku ve endişe yaşanırken, panik bozukluğunda ataklar sonrası da bir sonraki atakla ilgili sürekli endişe ve korku hakimdir. Panik atak tetikleyicilerinden kaçınma panik bozukluğunda belirgindir ve günlük hayatı etkiler.

Panik Bozukluk ve Panik Ataklar Nasıl Ortaya Çıkar?

Panik bozukluğunun kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir. Beyindeki kimyasal dengesizlikler, stresli yaşam olayları, travmatik deneyimler ve bazı kişilik özellikleri panik bozukluğu riskini artırabilir.

Evinizin aniden yanmaya başladığını düşünün. Bu durumda ilk vereceğiniz tepki kaçıp kendinizi kurtarmak olurdu öyle değil mi? Bir de evinizin yanmamasına rağmen sürekli evden kaçmaya çalıştığınızı ve kendinizi korumaya aldığınızı düşünün. Panik Bozukluk beynimizin acil durum kolunda sürekli takılı halde kalıp bizi, sorun olmamasına rağmen bizi korumaya alma halidir diyebiliriz. Panik atak sırasında beyinde ve vücutta bir dizi karmaşık nörobiyolojik tepkiler gerçekleşir. Bu tepkiler, savaş ya da kaç tepkisi olarak bilinen otomatik bir tepki sisteminin aktivasyonu ile tetiklenir. Bu sistem, tehlike algılandığında hayatta kalmak için gerekli olan bir dizi fizyolojik ve davranışsal değişiklikleri tetikler.

Panik atak sırasında gerçekleşen nörobiyolojik tepkiler şunlardır:

Beyinde:

• Amigdala: Duygusal tepkilerden sorumlu olan beynin bir bölgesidir. Panik atak sırasında amigdala, tehlike algılar ve savaş ya da kaç tepkisini tetikler.
• Hipokampus: Beynin hafıza ve öğrenmeden sorumlu olan bir bölgesidir. Panik atak sırasında hipokampus, mantıklı düşünme ve hafıza işlevlerini bozabilir.
• Prefrontal korteks: Beynin planlama ve karar verme gibi karmaşık bilişsel işlevlerden sorumlu olan bir bölgesidir. Panik atak sırasında prefrontal korteks, işlevini yitirebilir ve kişi mantıklı düşünme ve karar verme yeteneğini kaybedebilir.

Vücutta:

• Adrenalin ve noradrenalin salınımı: Bu hormonlar, kalp atış hızını, kan basıncını ve solunum hızını artırır. Kasları gerer ve kanı hayati organlara yönlendirir.
• Sempatik sinir sisteminin aktivasyonu: Bu sistem, kalp atış hızı, kan basıncı ve solunum hızı gibi bedensel işlevleri kontrol eder. Panik atak sırasında sempatik sinir sistemi aşırı aktif hale gelir ve bu da yukarıda bahsedilen semptomlara yol açar.
• Parasempatik sinir sisteminin baskılanması: Bu sistem, bedensel işlevleri sakinleştirir ve dinlendirir. Panik atak sırasında parasempatik sinir sistemi baskılanır ve bu da kalp çarpıntısı, nefes darlığı ve terleme gibi semptomlara yol açar.

Diğer tepkiler:

Mide bulantısı ve kusma: Panik atak sırasında beyin, mideyi de etkileyen sinyaller gönderir. Bu da mide bulantısı ve kusmaya yol açabilir.

Baş dönmesi ve baygınlık: Panik atak sırasında kalp atış hızı ve kan basıncı aniden değişebilir. Bu da baş dönmesi ve baygınlığa yol açabilir.

Uyuşma ve karıncalanma: Panik atak sırasında beyne giden kan akışı azalabilir. Bu da uyuşma ve karıncalanmaya yol açabilir.

Panik ataklar genellikle birkaç dakika içinde sona erer. Ancak, bazı durumlarda daha uzun sürebilir. Panik ataklar tekrarlayan bir sorunsa, psikiyatriste veya uzman bir psikoloğa görünmek önemlidir.

Nasıl Tedavi Edilir?

Psikoterapi: Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), panik bozukluğu tedavisinde en etkili psikoterapi yöntemidir. BDT, panik ataklarla ilgili düşünceleri ve davranışları değiştirmeye odaklanır.

İlaç tedavisi: Antidepresanlar ve anksiyete ilaçları panik atakların semptomlarını hafifletmek için kullanılabilir. İlaç çoğu danışanın tercih ettiği başlıca yöntem olsa da ilaçlarla birlikte psikoterapi desteği çok önemlidir.

Yaşam tarzı değişiklikleri: Düzenli egzersiz, stres yönetimi teknikleri, sağlıklı beslenme ve kafein ve alkolden uzak durma gibi yaşam tarzı değişiklikleri panik bozukluğunun semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.

Panik bozukluğu tedavi edilebilir bir rahatsızlık olsa da bu rahatsızlığı fark edip bir uzman psikolog yardımıyla panik atakların takip ediliyor olması tedavi  için çok büyük önem taşır. Uzman bir terapistten randevu alıp doğru tedavi ile panik atakları kontrol altına alabilir ve daha mutlu ve sağlıklı bir yaşam sürebilirsiniz.